مالیات بر ارزش افزوده
می دانید مالیات بر ارزش افزوده چیست و چه معنایی دارد؟ مالیات بر ارزش افزوده با عبارت VAT شناخته می شود. مالیات بر ارزش افزوده از سوی دولت وضع شده است و صاحبان کسب و کار از زمان تولید تا توزیع مجبور به پرداخت آن هستند. در واقع یک فعال کسب و کار اعم از شخص حقوقی و حقیقی می بایست مالیات بر ارزش افزوده را در نظر بگیرد. می توان این موضوع را با یک مثال ساده تفهیم کرد. وقتی شلوار تولید می شود تا زمانی که به دست مصرف کننده برسد، می بایست ده ها خدمت را پشت سر بگذارد. همه خدمات مالیات جداگانه خواهند داشت و نیاز است که پرداخت شود.
مالیات بر ارزش افزوده خود انواع مختلفی دارد. بنابراین بسیار مهم است که تعریف درستی از آن داشته باشید. سه دسته کلی برای مالیات بر ارزش افزوده اهم از دسته مصرفی، درآمدی و تولیدی وجود دارد. یک اشتباه رایج که بسیاری از افراد را دچار سوءتفاهم می کند این است که این مالیات مخصوص مصرف کننده است. در صورتی که مالیات بر ارزش افزوده برای تولیدکننده کالا و یا خدمات نیز پرداخت می شود.
یک تبصره در این راستا مطرح است که اگر شما تولید کننده کالا یا خدمات در مناطق ویه اقتصادی هستید از مالیات بر ارزش افزوده معاف خواهید بود اما به شرط این مبادلات شما در محدوده منطقه ویژه صورت بگیرد.
زمان پرداخت مالیات بر ارزش افزوده
بر اساس قانون مالیات بر ارزش افزوده باید هر ۹۰ روز یک بار پرداخت شود. البته تنفس ۱۵ روزه نیز وجود دارد. کسانی که مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند وظیفه دارند تا اظهارنامه ارزش افزوده را به واسطه سامانه ارزش افزوده ارائه دهند و مبلغ مورد نظر را پرداخت نمایند. در غیر این صورت جریمه دیرکرد برای افراد در نظر گرفته می شود و باید آن را پرداخت نمایند.
نکته حائز اهمیت در این زمینه که باید بدانید این است که فروش کالاها و یا خدمات به خارج از کشور شامل مالیات بر ارزش افزوده نمی شود. از سوی دیگر هر کالای قانونی که وارد کشور می شود می بایست مالیات بر ارزش افزوده آن کسر شده و سپس اجازه خروج از گمرک را پیدا می کند.
نحوه محاسبه مالیات بر ارزش افزوده به چه صورت است؟
در مورد محاسبه ارزش افزوده در فعالیت های اقتصادی یک سری روش های محاسبه مخصوص وجود دارد. به این معنی که روش محاسبه مالیات بر ارزش افزوده بخشی از طبقه های کسب و کار با بخش دیگری از گروه ها فرق می کند. به طور کلی ۴ فصل طبقه بندی در این زمینه دیده می شود. هر یک شرایط خاص خود را دارند. مثلاً حساب مالیات بر ارزش افزوده خرید کالا به نسبت فروش کالا متفاوت است. از سوی دیگر حساب عوارض خرید کالا به نسبت فروش کالا نیز فرق می کند.
مبلغ مالیات بر ارزش افزوده نیز به واسطه ارزش کالا یا خدمات مورد نظر محاسبه و پرداخت می شود. ارزش کالا بر اساس صورت حساب خرید کالا مدنظر قرار می گیرد. اما اگر صورت حسابی وجود نداشت، نیاز است که اسناد و مدارک نشان دهد که ارزش واقعی کالا یا خدمات چقدر است. در صورت نبود هیچ سندی می بایست مالیات بر اساس بهای روز محاسبه شود.
مواردی که از مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند!
اگر کالایی برای خریدار شامل طرح های تخفیف باشد مالیات بر ارزش افزوده برای آن محاسبه نمی شود. مالیاتی که قبلاً به واسطه عرضه کننده کالا یا خدمات پرداخت شده است دیگر نیاز به تکرار ندارد. هر نوع مالیات غیر مستقیم و یا عوارضی که در زمان عرضه کالا یا خدمات پرداخت شده نیز مشمول مالیات بر ارزش افزوده مجدد نمی شود. اموال غیر منقول برای اشخاص حقیقی و حقوقی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
از سوی دیگر یک سری اقلام اعم از فرش دستباف، کالاهایی اساسی مثل قند و شکر و برنج و گندم و شیر خشک نیز نیازی به پرداخت VAT ندارند. تجهیزات مربوط به فرودگاه ها در راستای عملیات ناوبری نیز در این راستا قرار گرفته اند.
فعالیت مربوط به صندوق های قرض الحسنه مجاز و همه خدمات بانکی و موسسات اعتباری و صندوق های تعاونی نیازی به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده ندارند. همه محصولات کشاورزی که هنوز در وضعیت فرآوری قرار نگرفته اند نیز شامل مالیات نمی شوند. خوراک مربوط به دام و طیور نیازی به VAT ندارد. خدمات درمانی، توانبخشی، دارویی، پژوهشی، نظامی و انتظامی نیز در این لیست قرار نمی گیرند.
مراحل دریافت گواهی ارزش افزوده
گواهی VAT اشخاص حقوقی و حقیقی دولتی یا خصوصی در دوره های گذشته به شکل ۶ ماهه یا ۱۲ ماهه صادر می شد. این موضوع سبب تشخیص حوزه مالیاتی مودیان کوچک یا بزرگ می شود. مودیان پس از پایان اعتبار این گواهی می بایست نسبت به تمدید اعتبار آن اقدام نمایند. گواهی مورد نظر پس از اینکه در شرکت ثبت شد و کد اقتصادی دریافت شد، قابل بازبینی است. مراحل کار به این صورت است که در ابتدا باید به سایت مورد نظر مراجعه نمایید.
نیاز است که ثبت نامه اولیه صورت بگیرد. پس از آن مدارک لازم ارائه شود. از سوی دیگر می بایست برگه ثبت نام در سامانه به همراه مدارک دیگر در دسترس باشد. پس از اینکه کد کاربری و رمز عبور دریافت شد، ثبت نام وارد مرحله دوم می شود. همه مدارک می بایست به اداره دارایی مودیان تسلیم شود. رونوشت قراردادها نیز تنظیم شود. این موارد بخش مهمی از کار را شامل می شود و اهمیت زیادی دارد.
مدارک لازم برای ثبت نام اولیه ارزش افزوده
در پروسه ثبت نام برای مالیات بر ارزش افزوده نیاز است یک سری مدارک اولیه را تنظیم کنید که قطعاً باید با دقت بالایی صورت بگیرد. همه جوانب باید بررسی شود. دقت کنید که نقص مدرک همیشه مشکلات خاص خود را دارد.باید بر اساس شرایط مالیاتی موقعیت آن بررسی شود. دقت کنید که مدارک لازم در این راستا می بایست بر اساس نوع فعالیت سنجیده شود.
اولین و مهمترین مدرکی که برای ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده نیاز است کد اقتصادی شرکت است. این کد می بایست بر اساس شرایط فعالیت شما در نظر گرفته شود. مورد بعدی رونوشت اسناد هویتی اعضای هیات مدیره است. این مدرک بر اساس آخرین تغییرات شرکت در نظر گرفته می شود. این رونوشت می بایست ساختار قابل قبولی داشته باشد. همینطور نیاز به رونوشت آگهی تاسیس شرکت بر اساس اطلاعات مندرج در روزنامه رسمی است.
شما نیاز به وکالت نامه رسمی نیز دارید. همینطور می بایست نشانی کامل دفتر مرکزی شرکت با کد پستی ۱۰ رقمی را ارائه کنید. شماره تماس دفتر مرکزی و شماره تلفن مدیر عامل از دیگر مواردی است که برای ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده مورد بررسی قرار می گیرد. هر نوع مجوز فعالیت مثل گواهی تایید صلاحیت پیمانکاران از سازمان برنامه و بودجه و یا گواهی فعالیت از وزارت کارت نیز بر اساس اطلاعات در سایت رتبه بندی می شود.
نیاز است که ارائه اطلاعات بانکی مثل نام بانک و کد شعبه و شماره حساب نیز به خوبی صورت بگیرد. همینطور باید اطلاعات کد اقتصادی نیز به درستی اجرا شود.
جریمه مؤدیان مالیاتی که مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نمی کنند چقدر است؟
از آنجایی که موضوع مالیات بر ارزش افزوده بسیار موضوع پر اهمیتی است اگر شخص در مهلت مقرر که قانون تعیین کرده است نسبت به پرداخت مبلغ بدهی یا تقسیط آن اقدام لازم را نداشته باشد و یا به تکالیف مشخص شده دقت نکند می بایست جریمه دیرکرد را پرداخت کند. جریمه ها بر اساس شرایط و نوع فعالیت متفاوت است.
در صورتی که شخص در زمان مقرر در سامانه مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام نداشته باشد مورد جریمه قرار می گیرد. این جریمه شامل عدم ثبت نام طبق تاریخ مورد نظر است. در نهایت مبلغ مورد نظر شناسایی و مطالبه می شود. جریمه عدم ثبت نام شامل ۷۵ درصد مالیات متعلق تا تاریخ ثبت نام است. از سوی دیگر مودیان محترم می بایست برای رهایی از این جریمه سنگین نسبت به ثبت نام و ارائه اطلاعات مستند یک سری اقدامات را انجام دهند.
میزان جریمه مالیات بر ارزش افزوده برای فعالان کسب و کار که صورتحساب کالا را اعلام نکرده اند برابر با مالیات است. میزان جریمه مالیات بر ارزش افزوده برای فعالان کسب و کار که ارزش ریالی صحیح کالا یا خدمات را در صورت حساب درج نکرده اند ۱ برابر ما به التفاوت مالیات است.
در صورتی که اطلاعات صورتحساب کالا طبق نمونه سازمان امور مالیاتی کشور نباشد جریمه به میزان ۲۵ درصد مالیات خواهد بود.
میزان جریمه VAT برای کسانی که از تسلیم اظهارنامه خودداری می کنند معمولاً معادل ۵۰ درصد مالیات در نظر گرفته می شود. از سوی دیگر میزان جریمه برای کسانی که دفاتر پلمپ شده خود را ارائه نمی دهند نیز در حدود ۲۵ درصد از مالیات در نظر گرفته می شود.
در صورتی که مالیات بر ارزش افزوده بیشتر از سقف مجاز باشد چه باید کرد؟
طبق ماده ۱۷ قانون مالیات بر ارزش افزوده اگر شخص مالیات بیشتری پرداخت نماید می تواند نسبت به دریافت آن به دو شکل اقدام نمایند. در وهله اول مبلغ اضافی پرداخت شده برای مالیات های دور بعد لحاظ می شود و در گام دوم نیز درخواست استرداد وجه می تواند در نظر گرفته شود. در صورتی که فعالیت کسب و کار شما معاف از مالیات باشد، مالیات لحاظ نمی شود و در نهایت فعالیت هایی که مشمول مالیات هستند نیز مشمول دریافت مالیات بر ارزش افزوده می شوند.
استعلام ارزش افزوده با کد ملی
یکی از روش هایی که می توانید به کمک آن استعلام لازم برای گواهی ارزش افزوده را داشته باشید. استفاده از کد ملی است. در واقع علاوه بر کد اقتصادی شرکت می توانید از کد ملی استفاده کنید. این روش برای اشخاص حقیقی صورت می گیرد و باید به شکل درستی سنجیده شود.
دقت کنید که استعلام گواهی ارزش افزوده با کد ملی روندی مشابه با کد اقتصادی دارد به این ترتیب که وارد سامانه استعلام مالیات بر ارزش افزوده می شوید و کد ملی شخص حقیقی را به همراه کد امنیتی وارد می کنید. به این ترتیب اقدامات لازم برای استعلام گواهی ارزش افزوده با کد ملی صورت می گیرد. کد ملی باید ده رقم و بدون علامت خط فاصله وارد سامانه شود.
نحوه استعلام گواهی ارزش افزوده
گام اول از روش استعلام گواهی ارزش افزوده این است که مرورگر مناسبی را انتخاب کنید و کافیست عبارت استعلام ارزش افزوده را جستجو نمایید. طبق اولین پیشنهادی که گوگل به شما میدهد وارد لینک مورد نظر می شوید و شناسه ملی و کد اقتصادی خود را وارد می کنید. به این ترتیب متقاضی استعلام گواهی ارزش افزوده می بایست اطلاعات لازم اعم از عنوان مودی، کد اقتصادی شرکت، شناسه ملی و شماره ثبت را در بخش های مختلف وارد نماید. در نهایت نیز بر روی آغاز جستجو کلیک می شود تا بتوانید شرایط گواهی را بسنجید و موقعیت را ارزیابی کنید.
در گام بعدی استعلام گواهی ارزش افزوده مدنظر است که می بایست به درستی صورت بگیرد. اطلاعات مربوطه باید به نحو درستی وارد شود. یکبار اطلاعات مربوطه می بایست چک شود و تاریخ ثبت و نشانی نیز به طور دقیق ارزیابی شود. قسمت دیگری وجود دارد که به عنوان بخش مشاهده سابقه ثبت نام شناسایی می شود. استعلام تاریخ ثبت گواهی ارزش افزوده و تاریخ اعتبار از موارد پر اهمیت است و باید سنجیده شود.
چرا نیاز به استعلام گواهی ارزش افزوده است؟
بسیاری از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان که مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند نیاز به بررسی اعتبار ارزش افزوده دارند به این ترتیب استعلام گواهی مدنظر سبب می شود تا مشخص شود که ارائه دهنده کالا یا خدمت مجوز دریافت مالیات ارزش افزوده را دارد یا نه.
شرایط پذیرش اعتبار مالیاتی ارزش افزوده به چه صورت است؟
از آنجایی که سوالات در مورد مالیات بر ارزش افزوده بسیار زیاد است قصد داریم یک سری شرایط را به دقت بررسی کنیم و سپس تصمیم گیری درستی در این راستا داشته باشیم.
مهمترین موضوعی که مودی مالیاتی در خصوص اعتبار مالیات بر ارزش افزوده باید بداند مربوط به پذیرش این اعتبار توسط اداره امور مالیاتی کشور است. در واقع برای جلوگیری از هر نوع مشکلی نیاز است که اعتبار مالیات بر ارزش افزوده به طور دقیق بررسی شود. شرایط پذیرش اعتبار نیز به چندین موضوع مختلف بستگی دارد و باید به طور دقیق سنجیده شود.
شرط اول ثبت نام در سامانه مالیات بر ارزش افزوده است. در واقع تاکید بر این شرط به این معناست که خرید کالا و خدمات می بایست از اشخاص و شرکت هایی صورت بگیرد که در سیستم مالیات بر ارزش افزوده ثبت نام کرده اند. اگر خرید کالا و خدمات از شرکت ها یا اشخاصی که در سیستم ثبت نام نکرده اند صورت بگیرد حتی اگر شما مالیات و عوارض را پرداخت کرده باشید مبالغ پرداختی به عنوان مبلغ ارزش افزوده مالیاتی در صورتحساب خرید کالا برای شما منظور نمی شود. یعنی نمی توانید این مبلغ را از مالیات ارزش افزوده دریافتی خود کسر نمایید.
شرط دوم مربوط به تایید صورتحساب خرید از اداره امور مالیاتی است. در واقع نیاز است که صدور فاکتور توسط فروشنده بابت فروش کالا یا خدمات صورت بگیرد. فاکتوری که فروشنده برای خرید کالا یا خدمات توسط شما صادر می کند می بایست شامل یک سری ضوابط و شرایط مورد قبول اداره مالیات باشد. فاکتورهای رسمی دربرگیرنده اطلاعات کامل خریدار و فروشنده هستند که به نوعی اسم کامل شرکت، شماره سریال و تاریخ و شماره اقتصادی را مشخص می کند. همینطور نیاز است که شناسه ملی خریدار و فروشنده و آدرس و کدپستی نیز بررسی شود.
به فاکتور رسمی خرید باید دقت شود!
سومین شرط در راستای پذیرش اعتبار مالیات بر ارزش افزوده مربوط به بررسی فاکتور رسمی خرید است. فاکتور رسمی خرید می بایست متعلق به مودی مالیاتی باشد. اگر فاکتور رسمی که در ان گزارش خرید کالا یا خدمات ذکر شده است به اسم مودی مالیاتی نباشد، اعتبار مالیات بر ارزش افزوده برای آن در نظر گرفته نمی شود. یعنی شرایط لازم را ندارد. مشخصات مودی مالیاتی نیز بسیار مهم است و باید در بخش خریدار فاکتور ثبت شده باشد. به این ترتیب فاکتور مورد نظر معتبر خواهد بود.
ثبت مشخصات خریدار و فروشنده و قیمت کالا و خدمت بسیار مهم است!
نکته دیگر در خصوص شرایط پذیرش اعتبار مالیات بر ارزش افزوده مربوط به مشخصات خریدار و فروشنده و همینطور کالا است. یعنی نیاز است اطلاعات مورد نظر به ثبت کامل رسیده باشد.
به صورت دقیق می بایست یک سری اطلاعات در فاکتور ذکر شود. مثلاً نام خریدار، شماره اقتصادی، شماره ملی یا شناسه ملی، شماره تلفن، آدرس و شماره ثبت در این لیست قرار گرفته اند. مالیات و عوارضی که در فاکتورهای نوع دوم وجود دارد به عنوان اعتبار مالیاتی به تایید نخواهند رسید.
وضعیت معاف از ارزش افزوده کالا و خدمات
برخی از کالاها و خدمات در لیست مواردی قرار دارند که از ارزش افزوده معاف هستند. برای فروش این کالاها و خدمات نباید مالیات و عوارضی دریافت و یا پرداخت شود. به هر صورت اگر در صورتحساب های خرید، قید شده باشد که کالا یا خدمت معاف از ارزش افزوده است و مودیان بابت محصول مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کرده باشند بخشی از اعتبار مالیاتی محسوب نخواهد شد. بنابراین این موضوع نیز اهمیت زیادی دارد.
محاسبه و ثبت مبلغ ارزش افزوده کالاها
اداره امور مالیاتی یک سری قوانین در نظر گرفته است که باید به دقت بررسی شود. مثلاً مبلغی که به عنوان ارزش افزوده ثبت می شود باید برای هر کالا به شکل جداگانه در ردیف همان کالا یا خدمت محاسبه شده و به ثبت برسد. در غیر این صورت نمی توان اعتبار مالیاتی را مدنظر قرار داد.
نیاز است که مالیات ارزش افزوده در سرفصل حسابداری به شکل جداگانه ثبت شود!
این شرط برای پذیرش اعتبار مالیات بر ارزش افزوده بسیار مهم است و باید به دقت بررسی شود. به هر حال نیاز است که مالیات ارزش افزوده به صورت جداگانه به ثبت برسد و همینطور می بایست به سادگی گزارش مورد نظر تهیه شود. اگر این کار صورت نگیرد به این معنی است که شخص مودی مالیات ارزش افزوده را به عنوان اعتبار مالیاتی محاسبه نمی کند. در این صورت کارشناس مالیاتی می بایست بررسی های لازم را انجام دهید و در نهایت اعتبار مالیات بر ارزش افزوده در نظر گرفته نمی شود.
نکات مهم در خصوص مالیات بر ارزش افزوده
مودیان مالیاتی باید جهت ارسال اظهارنامه مالیاتی هر دوره مالیاتی که در خصوص ارزش افزوده که به صورت فصلی است را حداکثر ظرف ۱۵ روز پس از پایان هر فصل به سازمان مالیات ارسال نمایند. مبلغی که باید مودیان در زمان ارائه پرداخت نمایند این است که برای آنها اعتبار به حساب بیاید. مودیان مالیاتی می بایست تکالیف خود را طبق قانون انجام دهند. در صورتی که در انجام تکالیف کوتاهی صورت بگیرد می بایست مالیات پرداخت شود. در نهایت ممکن است که جریمه تاخیر هم به همراه داشته باشد.
اهمیت مشاوره مالیاتی
قوانین و تبصره های مربوط به قانون مالیات بر ارزش افزوده معمولاً بسیار گسترده هستند بنابراین نیاز به مشاور است تا بتوانید نسبت به همه شرایط مربوط به خدمات مالی و مالیاتی تسلط کافی داشته باشد. وجود مشاور سبب می شود تا بتوانید موقعیت خدمات مالی و مالیاتی را به درستی بسنجید و از پرداخت هزینه های اضافی در امان باشید. دقت کنید که امور مالیاتی بر اساس شرایط مالی هر شرکت و بنیاد متفاوت است و این موضوع نیاز به کارشناس خبره دارد. در نهایت باید به این نکته دقت شود که همه افراد در بسیاری از امور کسب و کار خود باید بتوانند جزییات را یک اصل مهم بدانند.
اینطور که مشخص است امور مالیاتی در سال های اخیر به نسبت قبل وضعیت بهتری دارد و این شرایط سبب می شود تا افراد بتوانند ارزش سرمایه خود را به درستی متوجه شوند. ارزش گمرکی به طور کلی بر اساس سطح مالیات یک شرکت سنجیده می شود و البته که این موضوع باید توسط افراد خبره بررسی شود.
نکته پایانی این که وجود شرکت خدمات مالی و مالیاتی سبب می شود تا جلوی ضرر گرفته شود و بسیاری از مشکلات به حداقل برسد. این موضوع را از یاد نبرید که ارزش مالیاتی خدمات و کالا باید به تصویب نهایی برسد و این موضوع نیاز به بررسی بیشتر دارد.